Een aantal jaar geleden was ik begonnen met stukjes over het leven van de H. Pastoor van Ars te publiceren in een digitaal tijdschriftje; het was de vertaling van een Franstalig werk van Mgr. Francis Trochu van begin vorige eeuw, een boek van bijna 100 jaar oud. Nu hebben we de hele tekst uitgegeven in boekvorm. Het telt 356 blz en is te koop voor de prijs van €13 (excl. btw en verzending).

Enkele uittreksels (uit deel 1):

Zijn nederigheid en bescheidenheid

‘De Pastoor van Ars’, zo zei een tijdgenoot, getuige van zijn leven, ‘had niets buitengewoons, behalve wat betreft zijn functioneren als priester’. Zo hield hij ervan zich op de achtergrond te houden en niet op te vallen. Mensen die hem de eerste keer tegenkwamen, vooral als dit gebeurde op het dorpsplein, als hij van het weeshuis terugkwam met zijn potje gekookte melk in de hand, als een arme die zojuist zijn eten heeft gekregen – in die situatie werden de mensen dikwijls ontnuchterd. ‘Is dat nu de Pastoor van Ars!’ riep een Parisienne uit, omdat hij zo weinig overeenkwam met de voorstelling die zij zich van hem gemaakt had.

‘Ja zeker’, antwoordde de nederige priester met zijn aangename glimlach. ‘Met de koningin van Saba verging het heel anders dan met u, toen zij Salomo kwam bezoeken: zij was buitengewoon verbaasd, maar u bent ontnuchterd’.

Maar de vreemdelingen die zich lieten leiden door het geloof en het verlangen een heilige te zien, d.w.z. de echte pelgrims, lieten zich door de uiterlijke schijn niet bedriegen. Hun eerste indruk was een gevoel van bewondering; zo had de schoonheid van zijn ziel zijn uiterlijke trekken geheel veranderd die anders vrij banaal waren gebleven.

Zijn voorkomen

Abbé Vianney was iets kleiner dan de gemiddelde man. Tegen het eind van zijn leven, toen hij zijn hoofd meer naar zijn borst liet zakken, leek het alsof hij onder zware lasten gebukt ging en nog kleiner was geworden.

Zijn gezicht was vermagerd, als vel over been. Een journalist beschreef het aldus: smalletjes, met gerimpelde wangen en spitse kin, had zijn gezicht meer de vorm van een hart. Zijn gelaatskleur, nogal mat in zijn kinderjaren, daarna door zon en buitenlucht wat gebruind, was bleker geworden ten gevolge van het eindeloos in de biechtstoel zitten. Al heel vroeg hadden diepe rimpels zijn gelaat getekend – getuigen van zijn nachtwaken en heldhaftig gedragen vermoeidheid. Zijn dikke, wat spichtige haren, die hij achterover gekamd tot diep in zijn hals droeg, werden nooit helemaal wit.

Hij had een hoog, breed en helder voorhoofd en vooruitstekende wenkbrauwen; verder twee donkere kassen, waarin blauwe ogen schitterden met een vreemde, bovennatuurlijke levendigheid; daaruit straalden heldere maar doordringende, intens onderzoekende blikken. ‘Hij scheen mij te doorgronden,’ aldus abbé Denis Chaland, ‘als zijn blikken de mijne kruisten; ze drongen door tot in het diepst van mijn ziel. Ik heb iemand gekend, die zei erdoor geschokt te zijn.’

Soms ‘schitterden zijn ogen als diamant. Tijdens gesprekken werd men door zijn blik getroffen, die dingen uit de andere wereld scheen te zien.’. Maar meestal lag er een sluier van zachte en berustende melancholie en droefheid over zijn ogen: ongetwijfeld gingen dan zijn gedachten uit van God die beledigd werd, naar de mensen die Hem beledigden.

Herhaaldelijk probeerde men te vergeefs zijn trekken vast te leggen. Overigens leende de heilige zich nooit van harte daartoe. ‘Ik weet dat iemand eens mijn carnaval heeft willen trekken’, zei hij op een dag met een plezierige toon, ‘maar ik heb me goed bewogen om hem te verhinderen daarin te slagen’.

In zijn jeugd had Abbé Vianney een sterk voorkomen gehad, maar door zijn vasten waren zijn ledematen zo slap geworden dat op het eind alleen zijn energie hem op de been scheen te houden. Zijn ontvleesde handen, met grove, zware aders, gaven wel een idee hoe mager zijn lichaam toch moest zijn, dat van zoveel ontberingen en werkzaamheid slachtoffer was geworden.

En (uit deel 5):

Ogen van vuur, vlammend gezicht…

Wie het geluk had zijn heilige Mis bij te wonen, heeft de gedaanteverandering gezien die zich dan in heel zijn persoon voordeed. Hij was zich er zo goed van bewust dat hij de kinderen van de ‘Providence’ de raad gaf maar niet naar de priester te kijken die aan het altaar stond. Engel van geloof, serafijn door de liefde, had hij ‘daardoor tijdens het Misoffer ogen van vuur, die zijn gelaat ontvlamden.’

‘Als ik zijn Mis diende,’ aldus André Trêve, ‘heb ik dikwijls bemerkt, dat zijn ingetogen houding alle verschijnselen van een extase vertoonde.’ – ‘Instinctmatig keek men naar zijn voeten om te zien, of ze de grond nog raakten,’ voegt graaf Des Garets eraan toe.

De Heilige heeft toegegeven dat soms de eucharistische gedaanten voldoende waren om hem te voeden, zoals dat ook bij andere heiligen is gebeurd. ‘O! Wat had ik een honger tijdens mijn Mis,’ vertelde hij op een ochtend aan Catherine Lassagne. ‘Toen echter het ogenblik van mijn Communie was aangebroken, heb ik tot O. L. Heer gezegd: “Mijn God, voedt U maar het lichaam en de ziel.” En mijn honger was geheel verdwenen.’ – ‘Er zal een tijd komen, denk ik,’ zei eens een priester, aldus een mededeling van Catherine Lassagne, ‘waarin de Pastoor van Ars van niets anders meer leeft dan van de Eucharistie.’

Tijdens het opdragen van het heilig Misoffer

Heeft onze Heilige tijdens zijn Mis werkelijk visioenen gehad? Heeft hij de Christus mogen beschouwen in Zijn menselijke trekken? Volgens abbé Toccanier heerste in Ars de algemene overtuiging dat hij tijdens de Eucharistie mocht genieten van de zichtbare tegenwoordigheid van de Verlosser. ‘Na de Consecratie, terwijl ik O. L. Heer in mijn handen hield, vergat ik mezelf,’ zo getuigde de heilige Pastoor.

Deze woorden blijven echter nog te vaag. Hier volgen veel nauwkeuriger uitspraken. ‘Wanneer O. L. Heer tijdens de heilige Mis op het altaar is, werpt Hij, zodra men voor de zondaars bidt, lichtstralen naar hen om ze hun ellende te doen inzien en ze te bekeren.’ Aldus een duidelijk woord van de Pastoor volgens mededeling van Catherine Lassagne.

Het boek is te bestellen op LULU. Wie niet bij machte is het op die website te bestellen, maar toch graag het boek wil bestellen: geef gerust een seintje via het contactformulier.